गत जुलाई २३ गतेदेखि शुरु भएको जपानको टोकियोमा जारी ग्रीष्म कालीन ओलम्पिक २०२० आइतबार सकिदै छ । ओलम्पिकमा ३३ प्रकारको खेलमार्फत ३ सय ३९ खेल छन् । जसमा बिजयी हुनेले स्वर्ण, रजत र कास्य पदक पाउँछन् ।

विजयीले पाउने नगदसँगै पदकको ठूलो महत्व हुन्छ । यस्तो प्रतियोगितामा प्राप्त पदकको सम्झनाका लागि केही खेलाडीले विभिन्न संग्रालयमा दिनुका साथै बिक्री गरेको पाइन्छ ।

यसपटक जापानमा भइरहेको खेलका लागि पुराना, खेर गएका विद्युतीय सामाग्री, फोनहरू र ल्यापटप रिसाइकल गरेर पदकहरू बनाइएको छ । जसमा स्वर्ण, रजत र कांस्य पदकहरू सोही सामाग्रीबाट बनाइएको थियो ।

जापान सरकारले ३ वर्षदेखि अर्थात् सन् २०१७ अप्रिलमा ‘टोकियो २०२० मेडल प्रोजेक्ट’को घोषणा गरी विशेष अभियान चलाएको थियो । जसका लागि जापानका नागरिकलाई खेर गएका, घरमा धन्किएका र प्रयोग नभएका स्मार्ट फोन तथा ल्यापटपहरू प्रदान गर्न आह्वान गर्यो ।

जापान सररकारको यो अभियानमा जापानिज नागरिक सरिक भई लाखौँ जनताले आफूले प्रयोग गरेर फालेको विद्युतीय सामाग्री दिएका थिए । अभियानमा राष्ट्रिय सरकार, स्थानीय पालिकाहरु, विभिन्न कम्पनीहरु, विद्यालय र स्थानीय समूदायको सक्रितापूर्वक सहभागिता थियो ।

अभियान सुरु गर्दा यस प्रोजेक्टको बोर्डमा ६ सय नगरपालिका थिए । सन् २०१९ को मार्चमा जब यो अभियान अन्ततिर गइरहेको थियो । त्यसबेलासम्म १ हजार ६ सय नगरपालिकाले सहभागी जनाएको थियो । यस अभियानमा ती विद्युतीय सामग्रीको संकलन गर्न सजिलो होस् भनेर विभिन्न ठाउँमा संकलन केन्द्र राखिएको थियो ।

यस अभियानबाट झण्डै ८० टन पुराना मोबाइल र ल्यापटक संकलन भएका थिए । यस अभियानमा जापानिज फोन अपरेटरहरुले ६२ लाख फोनहरु संकलन गरेका थिए । यो ठूलो मात्राको विद्युतीय सामाग्रीलाई रिसाइकल गरियो । त्यसबाट मेटल निकालियो । यसबाट ७० पाउण्ड (३२ किलो) सुन, ७ हजार ७०० पाउण्ड (३४९२ किलो) चाँदी र ४ हजार ८५० पाउण्ड (२१९९ किलो) काँस निकालिएको थियो । जसबाफत संसारभरकाले जापानले उदाहरण्ीाय काम गरेको भन्दै प्रशंसा पाएको छ ।

जापान नै यस्तो देश हो जसले पहिलोपटक खेर गएका विद्युतीय सामग्रीबाट ओलम्पिक मेडल बनाएको छ । यो विश्वको लागि नयाँ कन्सेप्ट हो । हुन त यसअघिको ओलम्पिकमा खेर गएका विद्युतीय सामग्री प्रयोग नभएको होइन । तर, जापानमा जस्तो व्यापक रुपमा भएको थिएन ।

सन् २०१६ ब्राजिलमा भएको ओलम्पिकमा प्रयोग भएको स्वर्ण र रजतमा ३० प्रतिशत खेर गएका कारका पार्टपुर्जा र ऐना रिसाइकल गरेर निकालिएको थियो । सन् २०२४ मा पेरिसमा हुने ओलम्पिकमा सामाजिक परिवर्तन र वातावरण संरक्षणको मुख्य थिम राखिएको छ । उक्त ओलम्पिकले पनि जापानबाट केही पाठ सिकाउने विश्वास गरिएको छ ।

पछिल्लो समयमा विद्युतीय सामग्रीको फोहर समस्याको रुपमा बढ्दै गएको छ । जापानले गरेको यो काम धेरैको लागि ‘अनुसन्धानको माध्यम बन्न सक्ने आकांक्षा गरिएको छ ।

(मेरोन्यूजकर्मीका किरण अधिकारीले अन्तर्राष्ट्रिय समाचार संस्था इन्साइडर डटकमबाट अनुवादन गरेका हुन्)