काठमाडौं । आजकल अनावश्यक गर्भावस्था रोक्न मेडिकल काउन्टरमा धेरै औषधिहरू उपलब्ध रहेका हुन्छन् । यसलाई गर्भनिरोधक चक्की भनिन्छ। स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार यी औषधिहरू आपतकालीन अवस्थामा प्रयोग गर्न सकिन्छ तर यसको अत्यधिक प्रयोग खतरनाक हुन सक्छ।

किनभने, यसले हर्मोनल सन्तुलन बिग्रन सक्छ र भविष्यका लागि खतराहरू सिर्जना गर्न सक्छ। अब एउटा नयाँ अध्ययनले गर्भनिरोधक चक्की सेवन गर्दा महिलामा स्ट्रोकको जोखिम झण्डै ३ गुणाले बढ्न सक्ने खुलासा गरेको छ। यस अध्ययनमा धेरै अचम्मका कुराहरु बाहिर आएका छन्, जुन सबै महिलाले जान्नै पर्ने हुन्छ ।

टर्कीको इस्तानबुल विश्वविद्यालयको न्यूरोलोजी विभागका विज्ञहरूले यो अध्ययन गरेका हुन् । गर्भनिरोधक चक्की प्रयोग गर्ने महिलामा क्रिप्टोजेनिक स्ट्रोकको जोखिम ३ गुणा बढी हुने गरेको पाइएको छ । क्रिप्टोजेनिक एक स्ट्रोक हो, यसको कुनै स्पष्ट कारण पत्ता लागेको थिएन् । सामान्यतया यो रोग युवाहरूमा हुने ४० प्रतिशत इस्केमिक स्ट्रोक केसहरूसँग सम्बन्धित छ। यस अध्ययनका प्रमुख डा. माइन सेजगिनले गर्भनिरोधक चक्की र स्ट्रोक बीचको यो सम्बन्ध अहिले थप स्पष्ट भएको बताए ।

अचम्मको कुरा के छ भने स्ट्रोकको यो जोखिम ती महिलाहरूमा पनि देखिएको थियो, जसमा अन्य जोखिम कारकहरू भने थिएनन्। यसको मतलब यसको पछाडि आनुवंशिक वा जैविक कारण हुनसक्छ। यस अनुसन्धानमा १८ देखि ४९ वर्षका २६८ महिलालाई समावेश गरिएको थियो ।

जसलाई क्रिप्टोजेनिक इस्केमिक स्ट्रोक (सिआइएस) भनिएको छ। यसबाहेक नियन्त्रण समूहमा स्ट्रोकमुक्त महिलाको संख्या पनि उस्तै थियो । यो अध्ययन युरोपका १४ मेडिकल सेन्टरहरूमा गरिएको थियो ताकि परिणामहरू थप विश्वसनीय हुन सकून्।

अन्वेषकहरूले स्ट्रोकको जोखिमलाई पूर्णतया रोक्न नसकिने तर गर्भनिरोधक औषधि सेवन गर्नु अघि रक्तनलीसँग सम्बन्धित जोखिम कारकहरू जाँच गर्नुपर्ने सुझाएका छन् ।महिलाहरु जो पहिले देखि नै उच्च रक्तचाप, हृदय समस्या वा स्ट्रोक को पारिवारिक इतिहास छ, यस्ता चक्कीहरूले उनीहरूका लागि थप खतरा निम्त्याउन सक्छ। 

यस अनुसन्धानले डाक्टरहरूलाई महिलाको स्वास्थ्यको सन्दर्भमा थप सावधान र व्यक्तिगत मूल्याङ्कन गर्न मद्दत गर्नेछ। यसले सुनिश्चित गर्नेछ कि महिलालाई गर्भनिरोधक औषधि दिनु अघि उनको स्वास्थ्य जोखिमहरू राम्ररी जाँच गरिनु जरूरी छ । अन्वेषकहरूले यो पनि भने कि उनीहरू अब कसरी हार्मोनल गर्भ निरोधकहरूले जैविक र आनुवंशिक स्तरमा स्ट्रोकको जोखिम बढाउँछ भनेर बुझ्न प्रयास गरिरहेका छन्। 

यो अनुसन्धान युरोपियन स्ट्रोक संगठन सम्मेलन २०२५ मा प्रस्तुत गरिएको थियो, जसले यस विषयमा थप र गहिरो अनुसन्धानको दिशा तय गर्नेछ। यस अनुसन्धानले भविष्यमा गर्भनिरोधक चक्कीहरूको प्रयोगमा सावधानी अपनाउनुपर्ने संकेत गरेको छ।