प्रधानमन्त्री नियुक्ति प्रक्रिया
संविधानविद् पूर्णमान शाक्यलाई ३ प्रश्न : अब के हुन्छ ?
राष्ट्रपतिले चाहे भने जसपा र एमालेका सांसदहरुलाई सनाखत गर भन्न सक्छन्, यसमा दलको होइन, सांसद व्यक्तिको समर्थन मुख्य हुन्छ
संविधानको धारा ७६(५) अनुसार प्रधानमन्त्री कसैले दाबी गर्दा त्यहाँ सांसदहरुको मान्यता दलको नेताले दाबी गरेको आधारमा हुन्छ की सांसद स्वंम व्यक्तिले समर्थन जनाएको आधारमा ? के आधारमा हुन्छ ?
संविधानको धारा ७६(५) अनुसार राष्ट्रपतिले नयाँ सरकार गठनका लागि आह्रवान गरिरहँदा कुनै पनि दललाई होइन, सांसद व्यक्तिलाई मान्यता हुन्छ । व्यक्ति सांसदले कसलाई समर्थन गरेको छ भन्ने आधारमा त्यसलाई मान्यता दिनुपर्ने हुन्छ ।
यो आधारमा दाबी प्रस्तुतु गर्नेमा के कानूनी रुपमा बलियो देखिनुहुन्छ ?
दलको नेताको हैसियतमा प्रधानमन्त्री दाबी गर्ने भनेको ७६(१) मा हो । ७६ (५) मा त्यसरी दाबी गर्न मिल्दैन । ७६(१) मा दलको नेताले भनेपछि सकियो । तर ७६(५) मा त्यस्तो हुँदैन । बहुमतको समर्थन राष्ट्रपति समक्ष पुष्टाई गर्नुपर्छ । पुष्टाई गर्ने भनेको व्यक्तिगत रुपमा म यो फलानो व्यक्तिलाई समर्थन गर्नुपर्छ भन्ने हो । पार्टीको ह्वीप यसमा हुने कुरा भएन । संसद्मा मात्र त्यो चल्छ । यसमा चल्दैन ।
राष्ट्रपतिले अब के गर्नुपर्ला ?
बहुमत जसको पक्षमा हुन्छ, राष्ट्रपतिले उसैलाई प्रधानमनत्री नियुक्त गर्नुपर्छ । दाबी गर्दैमा हुँदैन । सुन्नमा आए अनुसार शेरबहादुर देउवाले १४९ सांसदको नामसहित हस्ताक्षर बुझाएको भन्ने छ । अर्काेतिर प्रधानमन्त्रीले दलको नेताको रुपमा आफूले र जसपाको अध्यक्ष महन्थ ठाकुर र दल नेता भन्दै राजेन्द्र महतोको हस्ताक्षर गरेको भन्ने सुनेको छु । यो हो भने यसमा प्रधानमन्त्री दाबीमा शेरबहादुर देउवा बलियो देखिनुहुन्छ । प्रधानमन्त्री ओलीले तीन जनाको मात्र हस्ताक्षर गरेर त्यसरी दाबी गरेकै आधारमा संविधानको धारा ७६(५) अनुसारको सरकारको प्रधानमन्त्री पाउनुहुन्न ।
यही अवस्थामा राजेन्द्र महतो र महन्थको पार्टीका सांसदहरुले शेरबहादुर देउवाको मा पनि हस्ताक्षर गरेका होलान् । माधव नेपाल-झलनाथ खनाल समूहले पनि शेरबहादुर देउवाको मा हस्ताक्षर गरेका होलान् । त्यो अवस्थामा राष्ट्रपतिले चाहे भने जसपाको सांसदहरु र एमालेको सांसदहरुलाई सनाखत गर भन्न सक्छन् । उनीहरुले साच्चिकै शेरबहादुर देउवालाई समर्थन गरेको हो की होइन ? उसको लिष्टमा तपाईंहरुको नाम देखियो । तपाईंको नेताले एउटा दाबी गर्नुभएको छ, यसमा फेरि तपाईंहरुको पनि हस्ताक्षर देखियो । यो तपाईंहरुकै हस्ताक्षर हो की होइन भनेर सनाखत गर भन्न सक्छन् । उनीहरु आएर सनाखत गरिदिए भने खेल खत्तम ।
प्रतिक्रिया