काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका सांसद डा.नारायण खड्का बुधबार परराष्ट्र मन्त्री नियुक्त भएका छन् । उनले राष्ट्रपति भवन शित्तल निवासमा सपथ पनि खाईसकेका छन् । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले खड्कालाई सपथ ग्रहण गराएका छन् । मंगलबार साँझ प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा बसेको सत्तारुढ गठबन्धनको बैठकमा प्रधानमन्त्री शेबहादुर देउवाले परराष्ट्रन्त्रीमा खड्काको नाम प्रस्ताव गरेका थिए ।

गठवन्धन दलको बैठक अगाडी देउवाले सत्तासहयात्री दल नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालसँग भेटी परराष्ट्रमन्त्री भएपनि नियुक्त गर्नुपर्ने प्रस्ताव र वाध्यता सुनाएपछि साँझ गठबन्धन दलको बैठकबाट कांग्रेसले परराष्ट्रमन्त्री लिने र त्यसमा डा. खड्कालाई नियुक्त गर्ने समझदारी बनेको हो ।

उनी आजै राती संयुक्त राष्ट्र संघको ७२ औं महासभामा भाग लिन अमेरिका जाँदैछन् । गठबन्धन दलभित्र शुरुमा परराष्ट्रमा जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)को दावी थियो । तर पछि कांग्रेसले नै परराष्ट्र लिने तय भएपछि कांग्रेसभित्र सुजाता कोइराला र मिनेन्द्र रिजालले दाबी गदै आएका थिए । तर प्रधानमन्त्री एवम् पार्टी सभापति देउवाको रोजाईमा भने खड्का नै परे ।

कांग्रेसभित्र नै संस्थापन ईतर पक्षले भने खड्कालाई परराष्ट्रमन्त्री बनाएकोमा असन्तुष्टी जनाएको छ । पार्टीभित्र छलफल नै नगरी प्रधानमन्त्री तथा पार्टी सभापतिले टिपेर मन्त्री नियुक्त गर्न थालेको भन्दै वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलले गठबन्धन दलको बैठकमै विमति जनाएका थिए ।
उनले यस विषयमा आफनो समुहको धारणा तय गर्न अहिले कांग्रेस महामन्त्री डा. शसांक कोइरालाको महाराजगञ्जस्थित निवासमा वैठक बोलाएका छन् ।
अहिलेसम्म कांग्रेसबाट कानुनमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की र गृह मन्त्रीमा बालकृष्ण खाँण भईसकेका छन् । वुधबार देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त भएको ७२ दिनमा परराष्ट्रन्त्रीमा खड्का पनि थपिएका छन् । एक जना स्वास्थ्य राज्यमन्त्री उमेश श्रेष्ठ पनि देउवाले बनाएका छन् ।
एकातिर गठबन्धन सरकार चलाएर ७२ दिनसम्म मन्त्रिमण्डल पूर्णता दिन चुकेको र अर्काेतिर पार्टीभित्र छलफल नगरी टिपेर आफना मान्छेलाई मन्त्री बनाएकोमा पौडेल पक्ष असन्तुष्ट भएको छ ।

यस कारण देउवाको रोजाईमा खड्का

कांग्रेसभित्रका अन्य नेताको तुलनामा खड्काको वैदेशिक नियोगका पदाधिकारीसँग राम्रो सम्बन्ध भएका नेता मानिन्छन् । छिमेकी मुलुकसँग अघिल्लो सरकारले सम्बन्ध विगारेको र त्यसलाई सधार गरेर सन्तुलित सम्वन्ध बनाउनका लागि पनि देउवाले डा खडकालाई रोजेका वालुवाटार स्रोत बताउँछ ।

तत्कालिन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले बिगारेका बैदेशिक सम्बन्ध देउवालाई सुधानै पर्ने छ । त्यो बिग्रेको सम्बन्ध सुधार गर्न परराष्ट्रमन्त्री खड्का देउवाको रोजाईमा परे । खड्का कांग्रेसको परराष्ट्र विभागका प्रमुख पनि हुन् ।

जसका कारण पनि उनको वैदेशिक नियोगका पदाधिकारीसँग राम्रो सम्बन्ध भएकाले आफ्नै पार्टीभित्र अन्य नेताले दाबी गरे पनि देउवाले बैदेशिक सम्बन्ध सुधार्न खड्कालाई रोजेको कांग्रेसभित्रकै नेताहरु बताउँछन् । पछिल्लो समय प्रधानमन्त्री देउवालाई खड्काले वैदेशिक नियोगका पदाधिकारीसँग भेटघाट गराउने सूत्रधारका रूपमा काम गदै आएका थिए ।
देउवा समुहका एक नेताले मेरोन्युजसँग भने,‘नारायण जी र शेबहादुर दाईबीच अहिलेको सम्बन्ध पनि हैन्, कांग्रेस विभाजन हुनुभन्दा अघि देखिकै सम्बन्ध छ ।’

देउवासँग यसरी नजिक भएका थिए खड्का

खड्का केही समय तत्कालीन वरिष्ठ नेता स्वर्गीय कृष्णप्रसाद भट्टराई प्रधानमन्त्री हुँदा राजनीतिक सल्लाहाकार बनेका थिए । तर देउवाले नेपाली कांग्रेस विभाजन गरेर (प्रजातान्त्रिक) गठन गर्दा खड्काले देउवालाई बलियो साथ दिएका थिए । तर कांग्रेस एकता भएपछि भने खड्काले देउवाको साथ छोडे ।
१२ औँ महाधिवेशनमा खड्काले देउवालाई साथ दिएनन् । तर १३ औं महाधिवेशनमा पुन देउवालाई उनले साथ दिए ।

खड्का राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्व उपाध्यक्ष समेत हुन् । सरकार निर्माणका सन्दर्भमा पनि बाह्य वातावरण मिलाउने भूमिकामा खड्का अग्रसर थिए । खड्काले वैदेशिक मामिलाबारे दुईवटा किताब लेखेका छन् ।

को हुन खड्का ?

डा. खड्का वि.सं. २००५ साल चैत ७ गते भोजपुरमा जन्मे । डा. खड्काले भारतको पुनामा अर्थशास्त्रमा पी.एच.डी गरेका हुन् । डा.खड्काले विद्यार्थी राजनीति मार्फत २०२३ सालमा राजनीतिक यात्रा शुरु गरेका थिए । विद्यार्थी संगठनबाट राजनीतिमा आएका खड्का विराटनगर र काठमाडौँमा पटक–पटक पक्राउ परेका थिए । स्वर्गिय सुशिल कोइराला प्रधानमन्त्री हुदाँ खड्का सहरी विकास मन्त्री भएका थिए । उनले उदयपुर क्षेत्र नम्बर १ बाट चुनाव प्रतिनिधि सभा सदस्यको जितेका हुन् ।

तस्वीर :नारायण खड्काको फेसबुकबाट