काठमाडौं । नेत्रविक्रम चन्द (विप्लव) नेतृत्वको नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीले चुनाव उपयोग गर्ने भएको छ । मोहन वैध (किरण)को पार्टी नेकपा (क्रान्तिकारी माओवादी) ले चुनाव वहिष्कार गर्ने निर्णय गरिरहँदा विप्लवको पार्टीले भने चुनाव उपयोगको निर्णय गर्न लागेको छ ।

भोलिदेखि कपिलवस्तुको शिवगढीमा शुरु हुन लागेको केन्द्रीय समिति बैठकले चुनाव उपयोग गरेर जाने र संयुक्त मोर्चाहरुको प्रयासमा लाग्ने निर्णय गर्न लागेको छ । केन्द्रीय समिति बैठकमा महासचिव विप्लव स्वंयमले निर्वाचन उपयोग गरेर जाने प्रस्ताव पेश गर्न लागेका हुन् ।

स्थानीय चुनाव सन्निकट रहेको र गत वर्ष फागुन २१ मा केपी ओली नेतृत्वको सरकारसँग तीन बुँदे सहमति गरेर शान्तिपूर्ण राजनीतिक मुलधारमा आएको विप्लवको पार्टीले लिने बाटोका विषयमा अन्यौलता देखिएको थियो ।

एक वर्षदेखि आफैभित्र अवको बाटो के हुने भन्नेमा रुमल्लिरहेको उक्त पार्टीले अन्ततः अन्यौलता चिँदै चुनावकै बाटोमा पार्टीलाई हिडाउने निर्णय लिन लागेको हो ।

बैज्ञानिक समाजवाद या पँजीवाद (अहिलेको संसदीय ब्यवस्था)का विषयमा जनमत संग्रह गर्नुपर्ने कार्यनीति सहित शान्तिपूर्ण राजनीतिमा आएको विप्लवको पार्टीले त्यसका लागि उचित बाताबरण निर्माण गर्न सकेको थिएन । मुद्दा लागेका र जेलमा रहेका पार्टीका नेता कार्यकर्ता समेत यो एक वर्षका वीचमा छुटाउन असफल भएको र त्यसैका लागि सरकारसँग पटक पटक बार्ता र सम्वादमा बस्नु वाहेक उक्त पार्टीले राजनीतिमा कुनै पहलकदमी लिन नसकेको भनी पार्टीभित्रै आलोचना वढन थालेको थियो ।

पार्टीभित्र देखा परेको अन्यौलताका कारण कतिपय नेता कार्यकर्ता अन्य पार्टीतिर आकर्षित हुन थालेपछि भने उसले चुनावी बाटोअ वलम्बन गर्न लागेको हो ।

यसका लागि विप्लवको पार्टी नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको २६ फागुनमा सम्पन्न भएको सचिवालय वैठकले निर्णय लिईसकेको छ । यधपी, उक्त सचिवालय बैठकमा चुनाव उपयोग गर्ने विप्लवको प्रस्तावमा दुई नेताले भने मौखिक रुपमा फरक मत राखेका थिए ।

५ सदस्यीय सचिवालय बैठकमा महासचिव विप्लव, प्रवक्ता समेत रहेका नेता खडकबहादुर विश्वकर्मा प्रकाण्ड र सन्तोष वुढामगर (विषम) ले चुनाव उपयोगको नीति सही हुने भन्दै निर्वाचनमा जानुपर्ने मत राखेका थिए । तर, धर्मेन्द्र बास्तोला कञ्चन र हेमन्तप्रकाश वली सुर्दशन ले भने चुनाव उपयोग गर्ने नीति अहिले ठिक नहुने मत राखेका थिए । तर सचिवालयमा वहुमतले उपयोगको नीति पारित गरिसकेकोले भोलि देखि बस्ने केन्द्रीय समिति बैठकले त्यसैलाई अनुमोदन गर्ने निर्णय गर्नेछ ।

सचिवालय बैठकको निर्णय गोप्य राखेरै केन्द्रीय समिति बैठकमा पुगेका नेताहरुले केन्द्रीय समितिमै यस बारेमा वृहतम छलफल गरेर निर्णय लिने बताएका छन् । तर विप्लव र प्रकाण्ड एकातिर उभिएर चुनाव उपयोगको नीति अगाडी सार्ने भएपछि उक्त पार्टीको केन्द्रीय समितिले यही निर्णयलाई सके सर्वसम्मत नभएपनि अधिक वहुमतले पारित गर्नेछ ।

‘एकाध नेताले मात्रै अव उक्त प्रस्तावमा असहमति जनाएपनि चुनाव उपयोग गरेर जाने विषयमा भने कसैले रोक्न नसक्ने’ विप्लवको पार्टीका एक केन्द्रीय नेताले नाम नबताउने शर्तमा मेरोन्यूजलाई जानकारी दिए ।

केन्द्रीय समितिको बैठक आजैबाट बस्ने गरी बोलाइएको भएपनि केन्द्रीय नेताहरु कपिलवस्तुको शिवगढीमा समयमै नपुगीसकेका कारण भोलि विहान १० वजेबाट बैठक बस्न लागेको छ ।

अहिले नेताहरु शिवगढीमा जम्मा भईरहेका छन् ।

१० वर्षे जनयुद्ध गरेर शान्तिपूर्ण राजनीतिमा आएका माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले क्रान्तिलाई वीचबाटोमै ‘गद्दारी’ गरेर छोडेको आरोप लगाउँदै ०६९ असारमा मोहन वैध (किरण) , नेत्रविक्रम चन्द लगायतका नेताहरुले अलग पार्टी गठन गरेका थिए । उक्त पार्टीले ०७० सालमा सम्पन्न भएको संविधानसभाको दोस्रो चुनाव वहिष्कारको नीति लिएको थियो ।

त्यसपछि मोहन वैधले पनि क्रान्ति अगाडी वढाउन नसक्ने भन्दै विप्लव, प्रकाण्ड लगायतका नेताहरुले २०७१ मंसिर ८ मा विप्लवको नेतृत्वमा नयाँ पार्टी गठन गरेका थिए ।

त्यसयता विप्लवको पार्टीले एकीकृत जनक्रान्तिको कार्यदिशा अवलम्बन गदै आईरहेको छ । संविधानसभाको दोस्रो चुनाव वहिष्कार गरेको विप्लवको पार्टीले त्यसपछि बनेको संविधान, संविधान निर्माणपछिको २०७४ सालमा सम्पन्न भएको स्थानीय तहको चुनाव , त्यसपछिको संघ र प्रदेशको चुनाव पनि वहिष्कार गरेको थियो ।

विप्लवको पार्टीलाई केपी ओली नेतृत्वको सरकारले दुई वर्ष प्रतिवन्ध लगाएको थियो । विप्लवको पार्टीका १२ जना नेता –कार्यकर्ता यो वीचमा मारिएका थिए ।

२०७७ फागुन २१ मा सरकारसँग तीन बुँदे सहमति गरेर विप्लवको पार्टी शान्तिपूर्ण राजनीतिक मुलधारमा आएको थियो । अहिले चुनाव सम्मुखमा रहेका बेला उक्त पार्टीले चुनाव उपयोग गर्ने नीति लिन लागेको हो ।

विप्लव-प्रकाण्डको एउटै धार

प्रतिवन्धित अवस्थामा विप्लव र प्रकाण्डका वीचमा पार्टीभित्र यदाकदा अन्तरसंर्घष देखिएपनि गत वर्ष सरकारसँग तीन बुँदे सहमति गरेर शान्तिपूर्ण राजनीतिमा आएदेखि भने पार्टीले लिने कार्यनीतिका विषयमा मत मिल्दै आएको छ ।

चुनाव उपयोग गर्ने नीतिमा पनि यी दुई नेता एकै ठाँउमा उभिएका छन् । उनीहरुलाई ५ सदस्यीय सचिवालयमा सन्तोष वुढामगरले पनि दह्रो साथ दिएका छन् । पार्टीभित्र तेस्रो र चौथो पोजिसनमा रहेका हेमन्तप्रकाश वली र धर्मेन्द्र बास्तोलाको भने फरक मत अहिले देखा परेको छ । यधपी, पार्टी संगठनभित्र होल्ड राख्न नसक्ने भएका कारण विप्लव र प्रकण्ड एकै धारमा उभिएपछि यी दुई नेताको पार्टीभित्र जोर चल्ने अवस्था छैन ।

चुनाव उपयोगको नीति स्वंयम विप्लवले नै सचिवालयमा अगाडी सारेको र सचिवालयको निर्णयका रुपमा भोलि देखि शुरु हुने केन्द्रीय समिति बैठकमा पनि पेश गर्ने तयारी भएकोले वली र वास्तोलाको पक्षमा पार्टी केन्द्रीय समिति बैठकमा झिनो मत मात्र देखिने छ ।

मोर्चावन्दी कता ?

चुनाव उपयोग गर्ने नीतिसहित केन्द्रीय समिति बैठकबाट विप्लवको पार्टी शिवगढी बैठकबाट आउने तयारी गरेपछि उक्त पार्टीले चुनावमा को सँग मोर्चावन्दी गर्छ ? भन्नेमा भने यो पार्टीभित्र मत फरक छ ।

प्रकण्ड एमालेसँग चुनावी गठबन्धन गरेर जानुपर्ने पक्षमा लचक छन् । विप्लवले यस बारेमा मुख खोलिसकेका छैनन । यद्यपी, उनको माओवादी केन्द्रका नेता कृष्णवहादुर महरासँगको सम्वन्ध र हिमचिम वाक्लो रहेको र महराले माओवादी शक्तिहरुको एकताको प्रयास गरिरहेकाले विप्लवको अलिक झुकाव भने प्रचण्डतिरै देखिएको छ । तर उनले पहिले चुनाव उपयोग गर्ने नीति केन्द्रीय समिति बैठकबाट पारित गरेपछि मात्र थप छलफल गरी निर्णयमा पुग्नुपर्ने बताईरहेका छन् ।

चुनावमा एक्लै प्रतिस्पर्धा गर्ने गरी जाने भन्दा पनि आफना केही नेता कार्यकर्तालाई जनप्रतिनिधीका रुपमा जिताउने गरी नै अन्य पार्टीसँग गठबन्धन गरेरै चुनावमा जाने तयारीमा विप्लवको पार्टी देखिएको छ ।

पार्टी दर्ताका लागि समय माग गर्ने

चुनाव उपयोगको नीति लिन लागेको विषयमा विप्लव र प्रकाण्डले प्रधानमन्त्री शेरवहादुर देउवा, गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँण लगायतसँग अनौपचारिक रुपमा जानकारी गराईसकेका छन् । फागुन २६ को सचिवालय बैठकमा बास्तोला र वलीको सहमति नभएपनि वहुमतका आधारमा चुनाव उपयोगको नीति पारित गरेपछि भोलिपल्टै फागुन २७ गते प्रधानमन्त्री देउवासँग विप्लव र प्रकाण्डले भेटवार्ता गरेका थिए ।

तीन वुँदे सहमति कार्यान्वयन सँगै आफुहरु चुनावमा आउँदा दल दर्ताका लागि निर्वाचन आयोगले समय दिन्छ/ दिदैन ? के हुन्छ भनी जिज्ञासा राखेका थिए । चुनावमा भाग लिनका लागि निर्वाचन आयोगले दल दर्ता अहिले बन्द गरिसकेको छ । तर विप्लवको पार्टी चुनावमा आए त्यसमा आयोगसँग आग्रह गर्ने आश्वासन प्रधानमन्त्री देउवाले पनि विप्लवहरुलाई दिएका छन् ।

केन्द्रीय समिति बैठकबाट चुनाव उपयोगको नीति पारित गरेर आएपछि प्रधानमन्त्रीसँग र आयोगसँग औपचारिक आग्रह गर्ने तयारीमा विप्लवहरु छन् । त्यसो हुँदा आगोगसँग आग्रह गरेर दुई तिन दिन दल दर्ताका लागि समय दिने गरी ब्यवस्थापन मिलाउने विाष्यमा पनि भित्री तयारी भईरहेको बताईएको छ ।