काठमाडौँ । नेकपा एमालेका दुई आशा लाग्दो नेताहरू हुन्- योगेश भट्टराई र भानुभक्त ढकाल । अनेरास्ववियुको एकै कमिटीमा अध्यक्ष र महासचिव भई काम गरेका उनीहरू एकैसाथ विधार्थी राजनीतिबाट बिदा भए ।

अनेरास्ववियुदेखि नै उनीहरूले फरक–फरक विचार समूहमा रही काम गर्दै आए पनि धेरैपटक एकै ठाउँमा उभिए । जस्तो कि आठौँ महाधिवेशनमा केन्द्रीय सदस्य, नवौँ महाधिवेशनमा केन्द्रीय कमिटीमा तथा एउटै मन्त्रिपरिषदमा बसेर काम गरे ।

नवौँ महाधिवेशनमा भट्टराईले सचिव जिते । उता ढकाल पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको सहयोगी बनेर काम गरे । विद्यार्थी संगठनभित्रको राजनीतिमा यी दुई नेताका विचार फरक थिए । त्यसयता अहिलेसम्म उनीहरू एउटै पार्टीभित्र फरक धुव्रमा रही पार्टीभित्रको अन्तर संर्घषमा सहभागी छन् ।

लामो समय पार्टीभित्र माधवकुमार नेपाललाई साथ दिँदै आएका भट्टराई पार्टी विभाजनको विपक्षमा उभिँदै ढकालसँगै एकै ठाउँमा भएका छन् । विद्यार्थी संगठनको नेतृत्वदायी भूमिका छाडेको २४ वर्षपछि ओली नेतृत्वको मन्त्रिपरिषदमा दुवैले काम गर्न भ्याए ।

योगेश र भानुभक्तको इतिहास रोचक छ । ०५३ सालमा अनेरास्ववियुमा योगेश अध्यक्ष थिए भने भानुभक्त महासचिव । २४ वर्षपछि ओली नेतृत्वको एउटै मन्त्रिपरिषदमा भेट हुँदा दुवैले एकै साथ काम गर्न भ्याए ।

तत्कालीन समयमा नेकपाको विभाजन हुँदा २०५४ सालको झल्को दिने गरी दुवै जना दुई धुव्रमा विभाजित भए । सर्वोच्च अदालतले नेकपाको एकता बदर गर्दै एमाले र माओवादीलाई पूर्ववत अवस्थामै अलग-अलग गरेपछि भने अर्न्तसंघर्षका क्रममा भट्टराई र ढकालको भेटघाट भएको छ ।

उनीहरूको धुव्रीकृत इतिहास पनि रोचक छ । ०५३ सालमा अनेरास्ववियुमा भट्टराई अध्यक्ष थिए । ढकाल महासचिव । शंकर पोखरेलपछि अध्यक्ष बनेका भट्टराई त्यतिबेला नै जल्दाबल्दा नेता हुन् । दुवै पूर्वेली भएकाले एकले अर्कोलाई खासै नटेर्ने स्वाभावका कारण अनेरास्ववियुको अध्यक्ष र महासचिवबीच निकै लफडा भए ।

स्ववियु निर्वाचनमा उम्मेदवार छान्नेदेखि केन्द्रीय सदस्य मनोनयन गर्ने तहसम्म लफडा हुन पुग्यो । त्यसबेला भट्टराईमाथि एकलौटी निर्णय गरेर अघि बढ्न खोजेको आरोप ढकालको टिमले लगाएका थिए । भट्टराईले एकलौटी रुपमा केन्द्रीय सदस्य र राष्ट्रिय परिषद सदस्य मनोनयन गरेपछि लफडा बढ्दै गएर पार्टीले हस्तक्षेप गर्ने अवस्थासम्म पुगेको थियो ।

त्यहीबेला तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा नेतृत्व सरकारले भारतसँग महाकाली सन्धी गरे । त्यसको असर एमालेको पार्टीभित्र मात्रै परेन, विद्यार्थी संगठनमा पनि देखियो । भट्टराई सो सन्धीको विपक्षमा उभिए भने ढकाल पक्षधर भए । त्यतिबेला ढकाल महासचिव माधव नेपाल र केपी ओली निकट रहेका थिए ।

भट्टराई वामदेव गौतम, सिपी मैनाली नजिक उभिए । उनीहरू दुवैले पक्ष र विपक्षमा वकालत गर्न थाले । त्यस क्रममा भट्टराईले आफूनिकट विद्यार्थीहरूको भेला बोलाए । कीर्तिपुरमा उनले राष्ट्रिय भेलाको आयोजना गर्ने भएपछि ढकालले आफूनिकट विद्यार्थीहरूलाई पार्टी कार्यालय बल्खुमा बोलाए । तर, यी दुवै भेला हुन पाएनन् ।

पार्टीले हस्तक्षेप गरी विकल्पका रूपमा उनीहरू दुवैलाई अनेरास्ववियुबाट बिदा गर्यो । १७ पुस ०५३ मा बल्खुमा संयुक्त राष्ट्रिय भेला राखियो । त्यो भेलामा विद्यार्थी इञ्चार्ज सुरेन्द्र पाण्डेले सिन्धुपाल्चोकका अरुण नेपाल र उदयपुरका जगन्नाथ खतिवडालाई क्रमशः अध्यक्ष र महासचिव बनाए । एकले अर्कालाई अस्वीकार गरिरहेका बेला उनीहरूलाई पार्टीमा जिम्मेवारीविहीन बनाइयो ।

दुवै पूर्वेली भएकाले एकले अर्कोलाई नटेर्ने स्वाभाव छ यी दुवैको । अनेरास्ववियुको अध्यक्ष र महासचिव रहँदा दुईबीचमा निकै लफडा भयो । स्ववियु निर्वाचनमा उम्मेदवार छान्नेदेखि केन्द्रीय सदस्य मनोनयन गर्ने तहसम्म दुईको लफडा अहिले पनि त्यसबेला अनेरास्ववियुमा काम गरेकाहरू सम्झिने गर्छन् ।

त्यसको एक वर्षपछि २१ फागुन ०५४ मा महाकाली सन्धीका कारण एमाले विभाजित भयो । तर, पार्टी विभाजनको बिउ भने भट्टराई-ढकाल कलहको त्यही प्रकरणकै बेला रोपिएको थियो । त्यसमा मलजल गर्दै छैटौँ महाधिवेशनमा भट्टराई र रुपनारायण श्रेष्ठमाथि कारबाही गरियो ।

महाधिवेशनपछि एमाले विभाजन भयो । एमाले विभाजनपछि भट्टराई मालेतर्फ लागे भने ढकाल एमालेमै रहे । माले अखिलमा भट्टराई र रवीन्द्र अधिकारीले नेतृत्व गरे भने एमाले अखिलमा हिक्मत कार्की अध्यक्ष चुनिए । जगन्नाथ खतिवडा अध्यक्षका बलिया दाबेदार थिए । तर, ०५४ को भेलामा विद्यार्थी इञ्चार्ज प्रदीप नेपालले कार्कीलाई अध्यक्ष घोषणा गरिदिए । त्यसबेलादेखि चित्त दुखाएका खतिवडालाई आउँदो निर्वाचनमा सांसद उम्मेदवार बनाउने आश्वासन दिइयो ।

उनी ०५६ को चुनावमा उदयपुरबाट उम्मेदवार भए र जिते । त्यसयता खतिवडाले खासै अवसर पाएका छैनन् । उनी अहिले माधव नेपालसँग छन् । नयाँ पार्टी निर्माणमा उनको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको छ ।

भट्टराई र ढकालको कार्य शैली भने निकै फरक छ । भट्टराई शुरुदेखि जनसम्पर्क गर्न रुचाउने नेतामा पर्छन् । उनको अहिले पनि देशव्यापी नेटवर्क छ । जनसम्पर्क राम्रो छ । मानिससँग सम्बन्ध विस्तारमा भट्टराई सिपालु छन् । मिडियासँग नजिक छन् ।

भट्टराईको तुलनामा ढकाल अन्तरमुखी स्वभावका छन् । उनी साँघुरो घेरामा रमाउने नेता हुन् । एक दुई जनालाई साथ लिएर बस्न चाहन्छन् । लामो समय आफूभन्दा माथिका नेताको वरिपरि बसेका कारण बाहिरी सम्पर्कमा त्यति केन्द्रीत छैनन् । तर, आफूलाई लागेको काम भने पूरा गर्ने स्वभाव उनीसँग छ । आफूलाई लागेको कुरा नलुकाई ढकाल भन्न सक्छन् ।

उनीहरू सधैँ एउटै पार्टीमा छन्, तर फरक धुव्रमा । दुवै नेता एकैपटक आठौँ महाधिवेशनबाट केन्द्रीय कमिटीमा पुगे । तर, भिन्न प्यानलबाट । नवौँ महाधिवेशनमा पनि उसैगरी छुट्टाछुट्टै प्यानलबाट भट्टराई पार्टी सचिवमा निर्वाचित भए भने ढकाल केन्द्रीय सदस्य मात्रै भएपछि भट्टराईभन्दा तलको पोर्टफोलियो भयो ।

तर, ओलीसँगको निकट सम्बन्धका कारण पार्टी केन्द्रमा उनको भूमिका भट्टराईको भन्दा बलियो देखिन्थ्यो । एमाले विभाजनअघि माधव नेपालसँग रहेका भट्टराई १० बुँदे सहमति गरेर पार्टीमा फर्केका छन् । यो क्रममा एमालेको दशौँ महाधिवेशन नजिक आउँदै गरेको अवस्थामा यी दुई नेता अब कसरी अघि बढ्छन ? त्यो भने हेर्न बाँकी छ ।